Centella Asiatica

25 Οκτ, 2025

Centella Asiatica: Νεότερες επιστημονικές εξελίξεις και θεραπευτικές εφαρμογές

Η Centella asiatica (L.) Urban, γνωστή και ως Gotu Kola ή Brahmi, είναι ένα φαρμακευτικό βότανο με μακρά ιστορία χρήσης στην παραδοσιακή ιατρική της Ασίας για τις πολυάριθμες θεραπευτικές της ιδιότητες. Πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις υπογραμμίζουν το ευρύ φάσμα των φαρμακολογικών της δράσεων, με έμφαση στις αναγεννητικές και νευροπροστατευτικές της ιδιότητες.

Βιοδραστικά συστατικά και μηχανισμοί δράσης

Η θεραπευτική αποτελεσματικότητα της Centella asiatica αποδίδεται κυρίως στα πεντακυκλικά τριτερπενοειδή της, με βασικότερες τις ασιατικοσίδη (asiaticoside), μαδεκασσοσίδη (madecassoside), ασιατικό οξύ (asiatic acid) και μαδεκασσικό οξύ (madecassic acid) [link.springer.com].

Αυτές οι ενώσεις έχουν μελετηθεί εκτενώς για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές, αντικαρκινικές, ηπατοπροστατευτικές, ανοσορρυθμιστικές, νευροπροστατευτικές, καρδιοπροστατευτικές και επουλωτικές τους ιδιότητες [link.springer.com].

Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν νέους μηχανισμούς δράσης των τριτερπενοειδών της Centella asiatica. Για παράδειγμα, έχει διαπιστωθεί ότι αναστέλλουν τη δραστηριότητα της ακετυλοχολινεστεράσης, η οποία μπορεί να συμβάλει στις νευροπροστατευτικές τους ιδιότητες, καθιστώντας τα δυνητικά χρήσιμα σε νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον [frontiersin.org], [link.springer.com].

Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι ρυθμίζουν το οξειδωτικό στρες ενισχύοντας τα επίπεδα αντιοξειδωτικών ενζύμων όπως η γλουταθειόνη, η υπεροξειδική δισμουτάση (SOD) και η καταλάση (CAT) [link.springer.com].

Νεότερες εξελίξεις στην έρευνα

1. Επιδράσεις στην υγεία του δέρματος:

Photographs of each wound treated with (1) C. asiatica hydrogel, (2) Control (Madecassol cream), (3) Blank hydrogel and (4) Control (no treatment) at (a) 0 days (b) 1 days (C) 3 days (d) 6 days (e) 9 days and (f) 12 days post-operation. © BMC Complementary and Alternative Medicine.

Μια πρόσφατη κλινική μελέτη του 2025 αξιολόγησε τις επιδράσεις ενός ιδιόκτητου σκευάσματος σαπωνινών από Astragalus membranaceus και Centella asiatica (ACS) στην υγεία του δέρματος [mdpi.com]. Η μελέτη διαπίστωσε σημαντικές βελτιώσεις στη φωτεινότητα του δέρματος, στην υγρασία, στην ελαστικότητα, στη μείωση της μελανίνης, στον αριθμό των πόρων και στην περιεκτικότητα σε κολλαγόνο, τόσο με τοπική όσο και με πόσιμη χορήγηση, με τα καλύτερα αποτελέσματα να παρατηρούνται με συνδυασμένη χρήση. Συγκεκριμένα, η συνδυασμένη αγωγή οδήγησε σε αύξηση της φωτεινότητας κατά 4,2%, της υγρασίας κατά 12,9%, της ελαστικότητας κατά 9,0%, μείωση της μελανίνης κατά 8,2% και μείωση των πόρων κατά 28,5% [mdpi.com]. Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η Centella asiatica μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική φυσική λύση για την αναζωογόνηση του δέρματος, ενισχύοντας τη σύνθεση κολλαγόνου, την ενυδάτωση του δέρματος και την καταστολή της μελανογένεσης [mdpi.com].

2. Βελτίωση εκχυλίσεων και προσδιορισμού τριτερπενοειδών:
Συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη βελτιστοποίηση των μεθόδων εκχύλισης και καθαρισμού των πεντακυκλικών τριτερπενοειδών από την Centella asiatica. Νέες τεχνικές χρωματογραφίας υψηλής απόδοσης (HPLC) με πρόσθετα κυκλοδεξτρίνης έχουν αναπτυχθεί για τον ταυτόχρονο ποσοτικό προσδιορισμό και τον αποτελεσματικό διαχωρισμό των ισομερών τριτερπενοειδών όπως η μαδεκασσοσίδη και η ασιατικοσίδη Β [link.springer.com]. Επιπλέον, μέθοδοι εκχύλισης με τη βοήθεια μικροκυμάτων (MAE) και υπερήχων (UAE) βελτιστοποιούνται για να μεγιστοποιηθεί η απόδοση των βιοδραστικών ενώσεων [link.springer.com].

3. Νευροπροστατευτικές ιδιότητες:
Πέρα από τις γνωστές επιδράσεις της Centella asiatica ως «τονωτικού του εγκεφάλου» [link.springer.com], πρόσφατες μελέτες διερευνούν λεπτομερέστερα τους νευροπροστατευτικούς μηχανισμούς. Έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένα τριτερπενοειδή, ιδιαίτερα αυτά με μια ομάδα 11-οξο στον σκελετό ολεανάνης, παρουσιάζουν ισχυρές νευροπροστατευτικές δράσεις, μειώνοντας την έκφραση της κασπάσης-3 και προστατεύοντας αντιοξειδωτικά ένζυμα [link.springer.com].

4. Αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες:
Η Centella asiatica έχει δείξει σημαντική αντιφλεγμονώδη δράση. Ειδικότερα, ορισμένα τριτερπενοειδή της έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν σημαντικά την παραγωγή νιτρικού οξειδίου (ΝΟ) και την έκκριση TNF-α σε ενεργοποιημένα κύτταρα [link.springer.com]. Η παρουσία υδροξυλομάδων σε συγκεκριμένες θέσεις στον σκελετό των τριτερπενοειδών φαίνεται να ενισχύει την αντιφλεγμονώδη δραστηριότητα [link.springer.com].

Μελλοντικές προοπτικές

Η συνεχιζόμενη έρευνα στην Centella asiatica αναμένεται να επικεντρωθεί στην πλήρη κατανόηση των φαρμακοκινητικών ιδιοτήτων των πεντακυκλικών τριτερπενοειδών, συμπεριλαμβανομένης της απορρόφησης και της μεταβολικής σταθερότητας, καθώς αυτές επηρεάζουν άμεσα τη θεραπευτική τους χρησιμότητα [link.springer.com].

Υπάρχει επίσης αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη τυποποιημένων εκχυλισμάτων πλούσιων σε τριτερπενοειδή για τη διασφάλιση συνεπούς θεραπευτικής αποτελεσματικότητας [link.springer.com]. Επιπλέον, η διερεύνηση των συγκεκριμένων μοριακών μηχανισμών μέσω των οποίων αυτά τα τριτερπενοειδή ασκούν τις επιδράσεις τους, θα προσφέρει πολύτιμες φαρμακολογικές γνώσεις και θα αναδείξει τις βιοδραστικές ενώσεις ως δυνητικές αρχικές ενώσεις για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων [link.springer.com].

Σκευάσματα με Centella Asiatica που κυκλοφορούν στην ΕΕ (Εθνικές άδειες κυκλοφορίας)

Ιταλία — Centellase 30 mg δισκία (frazione totale triterpenica della Centella asiatica, TTFCA), χορηγούνται για τα συμπτώματα χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας και τριχοειδούς ευθραυστότητας. ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ / OTC.

Ισπανία — Blastoestimulina 10 mg/g, αλοιφή για τοπική χρήση (extracto de Centella asiática), χορηγείται για την επιτάχυνση επούλωσης δερματικών βλαβών/ελκώσεων. ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ / OTC.

Γαλλία & Ελλάδα — Madécassol 1% κρέμα, χορηγείται ως τοπική αγωγή υποστήριξης σε δερματικές ελκώσεις – επιτάχυνση επουλώσεων δερματικών βλαβών. ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ / OTC.

Τα παραπάνω είναι φάρμακα και όχι καλλυντικά ή συμπληρώματα και κυκλοφορούν με εθνικές άδειες στα αντίστοιχα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η διαθεσιμότητα μπορεί να διαφέρει ανά χώρα και μορφή. Η λανθασμένη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες καταστάσεις όπως ανεπιθύμητες ενέργειες ή ακόμα και εθισμό και γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να συμβουλεύεστε τον ιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

Βιβλιογραφία

[1] Integrated smart farm system for Centella asiatica L … – Frontiers. (2025, September 7). Frontiers

[2] Centella asiatica: Advances in Extraction Technologies … (n.d.). Mdpi

[3] Integrated Smart Farm System for Centella asiatica L … – Frontiers. (2025, September 7). Frontiers

[4] Chan, L.-P., & Liang, C.-H. (2025). Natural Plant-Based Rejuvenating Compositions: Human Study on Astragalus membranaceus and Centella asiatica Saponins for Skin Health. Cosmetics, 12(4), 131. Doi

[5] Ali, K., Kumar, S., & Khan, M. F. (2025). A concise review on bioactive pentacyclic triterpenoids of Centella asiatica (Gotu Kola). Discover Chemistry, 2(1), 54. Springer

[6] ScienceDirect.com | Science, health and medical journals, full text … (n.d.). Science Direct

[7] PubMed. (n.d.). PubMed

[8] Recent insights into therapeutic potential and nanostructured carrier … (n.d.). Science Direct.

[9] Effects of Centella asiatica (L.) Urb. on cognitive function and mood … (n.d.). Nature.

[10] Chemistry, traditional uses and pharmacological effects of Centella … (n.d.). Retrieved from Semantic Scholar.