Φαινόμενο Raynaud

Το φαινόμενο Raynaud, γνωστό και ως νόσος Raynaud ή σύνδρομο Raynaud, είναι μια διαταραχή που επηρεάζει τα αιμοφόρα αγγεία στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών. Χαρακτηρίζεται από επεισοδιακούς σπασμούς (αγγειοσπαστικές κρίσεις), προκαλώντας στα μικρά αιμοφόρα αγγεία των δακτύλων των χεριών και των ποδιών μεγάλη σύσπαση, σφίγγουν ή κλείνουν εμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος.

Τα συμπτώματα φαινομένου Raynaud μπορεί να προκληθούν από έκθεση σε χαμηλότερη θερμοκρασία από το περιβάλλον (συνήθως κάτω από 12 βαθμούς). Αφορμή επίσης μπορεί να είναι και οι συναισθηματικές αλλαγές, όπως stress ή ανησυχία, γι’ αυτό και σήμερα θεωρείται από πολλούς ιατρούς και ως αυτοάνοσο νόσημα.

Μπορεί όμως να προκληθεί και από την λήψη κάποιων φαρμάκων, ορμονών ή ακόμη και από το κάπνισμα. Συμπτώματα φαινομένου Raynaud εμφανίζει το 10% του πληθυσμού παγκοσμίως!

Τα επεισόδια του φαινομένου Raynaud συνήθως διαρκούν από λίγα λεπτά έως μία ώρα και μπορεί να περιλαμβάνουν: πόνο στα δάχτυλα, ζάλη, νευρικές διαταραχές, απώλεια αισθητικότητας, πτώση της θερμοκρασίας των δακτύλων των χεριών και των ποδιών και μυδρίαση (διόγκωση της κόρης των ματιών).

Κατά την έκθεση στο κρύο, τα χέρια και τα δάκτυλα γίνονται ωχρά και μουδιάζουν. Μετά, τα δάκτυλα μπορεί να πάρουν μπλε χρώμα επειδή η κυκλοφορία του αίματος επανέρχεται πολύ αργά. Τελικά, μπορεί να κοκκινίσουν καθώς αποκαθίσταται η κυκλοφορία του αίματος (χαλαρώνει το τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων) και να πονέσουν.

Ποιοι τύποι του φαινομένου υπάρχουν;

Πρωτοπαθές Raynaud ονομάζεται η κατάσταση για την οποία δεν μπορεί να βρεθεί η υποκείμενη αιτία. Ποικίλει από την πολύ ήπια μορφή (μικρές ενοχλήσεις) μέχρι τη σοβαρή μορφή, που απαιτεί οπωσδήποτε θεραπευτική αντιμετώπιση.

Δευτεροπαθές Raynaud ονομάζεται η νόσος που σχετίζεται με άλλες παθήσεις ή εξωτερικές επιδράσεις. Καταστάσεις που σχετίζονται με φαινόμενο Raynaud είναι παθήσεις του συνεκτικού ιστού (όπως η συστηματική σκλήρωση), το σύνδρομο συμπίεσης θωρακικής εξόδου, επαγγελματικές παθήσεις αλλά και η μακροχρόνια λήψη ορισμένων φαρμάκων.

Υπάρχει θεραπεία για το φαινόμενο Raynaud;

Επειδή τα συμπτώματα στα επεισόδια του φαινομένου βελτιώνονται όταν ζεσταθούν τα άκρα, μερικοί ασθενείς ωφελούνται αν χρησιμοποιήσουν θερμαινόμενα γάντια και κάλτσες. Ο ιατρός μπορεί να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή (ελεγχόμενης αποδέσμευσης) με την βοήθεια της οποίας θα χαλαρώνει ο συστηματικός αγγειακός τόνος (σπασμός).

Σε κάποιες περιπτώσεις ο ειδικός ιατρός μπορεί να εκτιμήσει ότι μια εγχείρηση, που ονομάζεται συμπαθεκτομή, μπορεί να είναι ευεργετική. Με αυτή την εγχείρηση αυτή κόβονται ή καταστρέφονται με άλλο τρόπο τα νεύρα που προκαλούν το σπασμό των αρτηριών όμως η επέμβαση αυτή είναι πιο αποτελεσματική στο Raynaud των ποδιών παρά των χεριών!

Αν ο πόνος γίνει συνεχής ή αν εμφανιστούν πληγές στο δέρμα, πρέπει οπωσδήποτε να εξετάσει τον ασθενή ένας αγγειοχειρουργός γιατί τα μόνιμα συμπτώματα υποδηλώνουν μόνιμη στένωση των αρτηριών.

Ποια είναι η πρόγνωση έως σήμερα του φαινομένου Raynaud;

Οι άνθρωποι που εμφανίζουν το φαινόμενο Raynaud στην εφηβεία συχνά έχουν μια καλοήθη μορφή της πάθησης, η οποία σπανίως εξαφανίζεται με την πάροδο των ετών.